2006/12/18

PASKO 2006: Garay-Binayloay: Pastores

Pastores

Maayong Pasko, Maayong Pasko
Bulahang Bag-ong Tuig sa tanan, hmmmn...

Tulo ka tawo, usa ka babaye saysentahon
Duha ka lalaki maong pangidaron
Simag mga mata kay maoy ilang kaliwat
Apan di diay tulo ka adlaw nang way saktong kaon

Maayong Pasko, Maayong Pasko
Bulahang Bag-ong Tuig sa tanan, hmmmn...

Si undo lima ka tuig na
Nagpakutawg gatas sa iyang papa
Way gatas bisag kape na lang wa diha
Kamay ra, 'tam-isa sab gatas pa'

Maayong Pasko, Maayong Pasko
Bulahang Bag-ong Tuig sa tanan, hmmmn...

Si Inday gusto gyung moeskwela
Apan matrikula pirting mahala
Way mahimo si mama
Si Inday gabii nanginabuhi pug iya

Maayong Pasko, Maayong Pasko
Bulahang Bag-ong Tuig sa tanan, hmmmn...

Si tatay di makasugakod kang nanay
Silhig ang mutagbo sa ganghaan kanunay
Tungod kay gamay rang tekhom
Nisamot pa gyud kay sige lag inom

Maayong Pasko, Maayong Pasko
Bulahang Bag-ong Tuig sa tanan, hmmmn...

Waaa....hmmmn....Waaa....hmmmn.
Maayong Pasko, Maayong Pasko
Bulahang Bag-ong Tuig sa tanan, waaa....hmmmn...

Pedro

---


Unang Bitoon sa Pasko

Taliwa sa
Ngitngit nga kagabhion
Mitungha ang unang bitoon
Miabot sa pultahan ang amahan,

Bisag hubog
Ang tuong kamot gabitbit og pansit...
Init nga pansit.
Malipayong Pasko, anak!

Akoy
2006.12.18

---

Pagsubay

Samtang di pa kasubang ang kabugason, pukawon nato ang
Tanang walhong mananabtan sa Sento Otso.
Uban nila, panangtangan nato sa gapos ang
mga irong buang sa ilang pag-uwang unyang alas dose.
Ug pasagdi ang mga Insek nga manghimalad
unsang mananapa ang mipatakdol sa ilang taghoy.
Pabiyai una ang mga sugilanon ug yamyam
sa komedyanteng kosinero samtang wala pa
masunog ang kilay ni Shaay nga nagtayhop
sa anino sa gabii abay sa buak, kuaw niyang lantaka.
Samtang wa pa makapanug-ab
ang karbonatong tungol sa sunod
ting-ihaw og kuwaknit, ipalilong sa punerarya
ang tanang ngiyaw sa ambulansiya sa Bicol ug St. Bernard.
Samtang wa pa mahipos ang tanang ilhanan sa kagios,
sininaan nato ang tanang manikin sa Kamagayan
kay gipanghayblad na ang tanang lamok sa katunggan.
Samtang wa pay uha ang nahimugso nga dramaturgo,
ipa-FedEx sa tanang tubaan sa Lorega
ang kinadak-ang buaya sa Manila.
aron kalingawag sawsaw sa halang nga suka
ang tambok nilang empilya ug baga.
Sa di pa nato tungabon ang sanglitanan
sa sunod nga banagbanag,
panahon karong subayon nato kon diing lawra
manago ang tubig sa miaging tingpanggapnod sa hunasan.

Oo, samtang wala pa—

Tomas Sumakwel

----

Noy Takyo ug Nang Iska

Si Noy Takyo ug Nang Iska ahaa aaaa
Taga bukid didtos amoa
Taga bukid didtos amoa

Kada adlaw sigig pangguna ahaa aaaa
Nangiyawat nga makakwarta
Nangiyawat nga makakwarta

Tungod kang Undo ug kang Inday yaayaaay yaayaaay
Tuas siyudad kay nangiskwela
Tuas siyudad kay nangiskwela

Init sa adlaw ug ulan wa baliha ahaa aaa
Kay mag Engineer ug Nurse kuno sila
Kay mag Engineer ug Nurse kuno sila

Di manguli karong paskuha ahaa aaaa
Kay ang usa mag research pa kuno siya
Ug ang usa mag review pa daw siya

Sige lang Inday ug Undo ohhooo ooooo
Agwantahon lang namo ang kamingaw
Maagwanta man namo ang kamingaw

Og sige lang tawog basok ang duha haaa aaaa
Kay lagi magpadala gyug kwarta
Kinahanglan baya og kwarta

Apan asa man gyud ang duha ahaaa aaaa
Si Inday tuas Davao nagsayaw-sayaw
Ug si Undyo sigeg yupyop uban sa barkada

Sigeg hangad lang tawon sa adlaw wawwaww wawaaww
Si Noy Takyo ug Nang Iska tunga sa daruhan
Kay ang pag antus dunay kapuslanan
Ang pag antus dunay kapuslanan


Pedro

DISYEMBRE 2006: Binayloay Ni Bay Tomas ug Bay Akoy

Bay Tomas,

anibersaryo sa garay-binayloay natong
duha sa miaging pasko. Disyembre sad to.
Makita pod niining gamayng payag:

http://akoy.blogsome.com/category/garay-binayloay/


Akoy
2006.12.15

---

Bay Akoy,
Akong gibisitahan. Makapabalik nato sa nangagi ang tunob sa maong mga balak. Sa tan-aw nako, Bay Akoy, walay kausaban ang panan-aw nato sa miaging Pasko ug karon. Mao ra gihapong mga sulirana ang nia sa atong paningod. Busa, magpadayon ang maong mga balak nga baroganan sa usa ka kawsa kon wala pay mausab sa atong palibot.

Ang Jesus sa Colon mao lang gihapon. Ang Tinaptapang Babaye mao lang gihapon.

Tomas

---


Bay Tomas,

mao gyod gihapon.
ang nahanaw nako ron, ang pagbati...

ang garay-binayloay nahimong talagsaon nga
pagsaulog nako sa pasko sa miaging tuig.

karon, wala pa koy bag-ong pagbati o kasinatian.
hinoon, naa pay pipila ka adlaw, basig mokidlap lang
ug motungha lang ang pagbati nga gadilaab...
para naay mahikay nga handomanan niinig paskoha.

ikaw bay, komosta ang pagbati nimo aning paskoha?


sige, duawon pod nako ron. basahon nako tanan ron,
duawon pag-usab ang colon sa miaging pasko, ug basin
mahimamat ko pag-usab ang bata nga naghigda sa eskinita...ang
batang gibalaan unta ning takna sa Pasko.

Akoy
2006.12.16.

---

Bay Tomas,

nahigop nako
ang gipainit nga sabaw
sa garay-binayloay nato
sa miaging tuig, nanglaktod nga panahon
nga miabot dayon
sa tumoy sa tumoy sa dalan, sa tumoy sa tulay
paingon sa tabok sapa...sa bag-ong
sa tampi,sa bag-ong nawong sa yuta.

nalab-as ug nainit na usab ang pipila ka linya,
milubad na usab ang tabanog,
nangandoy nga motugdon sa totoy
sa Inahan...
ang inahan nga nanangpit sa iyang mga anak
nga mopahiuli....

ug kon wa ko nasayop, mao tingali nga daw
wa koy init nga pagbati ron....
kay naa pa diay gihapon ko sa duyan
daplin sa lapyahan, nagpahayahay, nagpahulay...
usa na katuig akong duyanduyan bay :)
morag gahapon lamang, usa ka kahaponon.

gipapahulay diay nako ang akong hunahuna,
aron dili matugaw ug dili malumos ang akong pagbati.
bay, nindot ang lapyahan ning handurawan...
ug kahumok sa duyan...

padayon tag labyog sa duyan sa atong kultura
dinuyogan sa laylay sa atong inahan.

salamat diay sa imong pakig-uban sa miaging pasko.
nia, ang duyan...mao na lang pod ni akong pinaskohan nimo,
ug sa mga gikapoy niinig taknaa. Hinaot makabaton sa pahulay
ug kahayahay ang pagbati ug hunahuna.

malipayong pasko sa tanan.
pasko uban sa duyan daplin sa lapyahan...

:)Akoy
2006.12.16


Duyan Nga Pahulayan*

Panuhot maoy gidangatan
sa ngulngol nga bukog ug unod,
dagmal sa dili ingon nato.

Way mahimo,
kon gisudlan sa tugnawng hangin.
Kon mopiyong, ngutngot ang mata.
Kon mohigda, ngulngol, likod ug abaga.
Kon mokaon, mosuka.
Arang magtungko na lang kun
maglakaw-lakaw sulod sa lawak.
Way lungag kaluklokan,
palabyan sa kasakit.
Samtang, ang oras gakamang.

May pahiyom,
human sa kalbaryo,
usa ka hinanok, usa ka damgo.
Ang abyan, kaaway kun kaabay?
Gahago sa utok, gakagod sa hunahuna…
hangtod nahiuban sa kahigalaan,
sa kataw-anan nga damgo,
nahiuli hinayhinay ang kanhiay.
Sa samin sa kabuntagon, wa nay kusmod
Ang nawong, tawhay ang mata.

May pahulay sa dagat ug lapyahan,
may duyan gihikot sa duha ka punoan,
pamasko sa gidagmalan sa panahon:

duyan nga pahulayan.

Akoy
2005.12.19

*Disyembre 2005: Garay-Binayloay ni Bay Tomas ug Bay Akoy

---



Bay Akoy,

Mao nay gahom sa balak: pahulayanan sa gikapoyng mga biyahero sa kinabuhi.
Morag tubig sa usa ka payag sa bukid, sa iyang tadyaw
Ang tubig mabugnaw.
Maayong ang balak magpadayon sa iyang katuyoan
Maglingaw, maghumpay sa kaul-ol sa dughan
Apan papel sab sa balak ang pagsamad sa dughan.
Mag-alim sa kasub-anon
Magpahinumdom sa kasub-anan
Maghatag og kinabuhi sa patay tang damgo
Ang balak may padulngan
Ang balak may timon, may pantalan nga dunggoanan
Naa ra sa magbabasa kon asang pantalana niya ipahigad
Ang balak, ang awit, ang saloma.
Sa balak, kon may moambit, makasinati siya sa pagbati sa magbabalak
Kon wala, ang balak daw usa ka ulitawo nga nagpaabot sa iyang higugma
Nga atua sa halayo... halayo--
Manglili ang balak sa kababayen-ang nangaligo sa busay
Manghara ang balak sa maanyag nga diwanag sa katulogon
May balak nga abstraktiko nga naghagit sa kaigmat sa magbabasa
Sama sa kaigmat sa nagdula og lipat-lipat sa plasa

Maayo ang tanang mga balak
Apan may mga balak lang sab nga angayng itipon sa mga panit sa saging.

Ang balak ba motungha tungod sa magdadasig?
Kon ang balak ba gikan sa pasingot sa magbabalak?
Anaa ba gayoy magsusulat og balak?
Ang pinintal ba usa ka balak?
O ang balak ba usa ka pinintal?
May balak ba nga walay pulong?
Kon mahimo ba nga bisan sa kadaghan sa pulong apan wala gayoy balak?

Niay ehersisyo:
Sa pag-abot mo sa Tsina, nakita mo ang mga mahagwaong kabulakan
Walay pulong kang nahibaw-an gawas sa talan-awon.
Karon, unsang pinulongana ang nakatandog kanimo?
Unsay misangpot sa hinan-ay nga mga talan-awon bisan
Pag bagad nimo ang pinulongan sa mga pikot?

Kon pananglit, padad-an tika dihag dahon sa mais gikan sa uma sa imong amahan.
Mahinumdom ka sa inyong panahon sa tingsanggi.
Ang dahon sa mais walay pulong.
Apan nganong nahinumdom ka?
Kon magpadala ko nimog sulat, ipadala ko nimo ang blangkong papel.
Mangutana ka: nabuang si Tomas kay nagpadala nag blangkong papel.
Apan, Bay Akoy, nasayod ka na sa kahilom sa blangkong papel.
Usa kana ka pinulongan sa kamingaw nga di gayod ikasulat.

Bay Tomas

---




Bay Tomas,

Ang hamis nga mga dahon, mabulokong gadayandayan
sa gansalong lawas sa kahoy sa nagkadaiyang pamayhon
ug barog.
Usahay sa akong paglabay, kon akong tutokan sila,
masud-ongan nako ang katim-os sa balak lalang sa Dios.
Ang balak sa tawo dili makatupong sa ilang
katahom. Ang pulong, ubos ra gyod.

Kaniadto, mawad-an kog kaisog nga mamintal
kay...hanap pa sa anino sa buak nga samin ang akong pinintal...
layo ra sa tinuod.
Usahay, mao sad akong bation sa balak...
ang iyang mga pulong way igong katakos nga mohulagway sa unsay nakita.
Apan padayon gihapon paggaray kay unsaon man diay pagtimba sa tubig sa lawom nga
tabay sa hunahuna ug galamhan, ug unsaon ang tadyaw kon way ikasulod nga ikatambal sa kauhaw kun kahidlaw?
Bitaw, bisan kabos ang pulong sa balak...padayon gihapon ug mapaubsanon nga moalagad.
Siya may katungod gihapon sa pagmanggad sa katagbawan ug kalipay...labi na og alang sa hinigugma
ug gihalaran.

Ang balak dili alang sa iyang kaugalingon. Sa balaknong pamayhon, ang iyang mga pulong
sama lamang sa mabulokon nga sapot ug mga dayandayan sa dunggan, liog,dughan, mga bukton
ug mga kamot kun diin pang bahin sa lmatahom nga lawas. Usahay...mopagimaw pa gyod kini
sa katahoman sa hingtungdan. Apan usahay maayo pang wala na lang, iblanko na lang nga papel...
aron mahiduol sa tinuod, ug diha makasimhot katahom sa hubo nga kahilom.

Makalukmay ang tahom sa balak nga way pulong.

Akoy
2006.12.18
---

2006/12/14

Hugot Nga Gakos

mohiusa ko sa kanhiay
nga pagbati sa pakig-uban
nga gilaksi sa hangin,
sa dagat gianod
ug gidagit sa bangis
nga panahon.


hugot nga gakos
ania na ako, nahiuli
uban kaninyo.

Akoy
2006.12.14
(Alang sa Paghiuli ni Day Jake)

2006/12/08

Moukab Sa Dughan

Ang kahilom,

tuboran sa luha.

Akoy
2006.12.08

Kahilom

Moukab sa dughan,
tuboran sa luha.

Akoy
2006.12.08

Disyembre 2006: Garay-Binayloay Sa Kahilom

*Kahilom*

Sa kahilom
Nabati ang kamingaw

Nanglugmaw ang luha
Gipasagdan nga nangatagak

Hapdos ang dughan

Nangandoy nga sa Yutang natawhan
makapauli...

Yani
---

Didto ko sa miaging bulan

alimango,bulad, kinilaw, ginamos, pansat

patatim,sisig,kamunggay,pansit

karon ania mibalik

salmon, trout,codfish

ham, pork hocks, spinach, pasta

oke lang basta may bugas.

Tito

---

Bay Tito,

Tinuod sab!

Nindot nga paluag sa gibati ang imong
tubag Bay.

Makangisi man sad ko ani bisan
nangatagak ang luha.

Maayo kay bag-o pa diay ka nakapauli.
Hain man ka rong dapita sa kalibutan Bay?

Yani
---



*Abi*

Abi nako'g
ako ray gimingaw

abi kog ako
ray gitugnaw

nganong
dili man ko kalupad?

Akoy
2006.12.01
---


*Mga Bituon*

Tugnaw ang kagabhion
hilom ang palibot

Ablihan ko ang bintana
hangdon ang langit

Pangitaon ang mga bituon
Imadyinon

Si tatay, si nanay, si manoy, si manang
tua ra ang kinamanghuran
naglingkod sa hagdan

Ibadlis ko sa kalangitan
dalan nga kanunayng gibaktasan
balay nga kanhi gipuy-an

Paminawon kong mga
agik-ik, katawang dala sa gitikgitk
Sud-ungon ang ilang mga pahiyom

Aron kamingaw bawnon sa kahilom.

Yani


*Dan-ag*

Tultolon ko ang dalan
sa dan-ag
sa handurawan.

Akoy
2006.12.02

---
*Paglantong sa Kahilom*
kang inse milang, silingan nga biyuda sa bana ug kalipay

Wala nimo kahigti ang nangatagak nga bunga
Sa salimpukot
Kadtong giitos mo sa gabiing matugnaw ang luy-a
Nga giinom mo uban sa bahaw nga luha
Sa makapanlimbawot mong kahilom
Walay tampi ni dunggoanan
Ang imong pagpaabot sa
Pantaw. Ayaw na lag paminawa
Ang uwang sa mga iro sa halayo
Pasagdi ang kabuntagon nga manultol
Sa saag niyang agianan
Pasagdi, Inse, ang banagbanag
Manghilam-os sa iyang yamog
Ang imong kahilom miwataswatas
Sa halayong panganod
Wa ka mag-inusara kay naa
Man sa imong liog ang kalasag
Sa kahadlok. Ayaw guniti ang tabuntabon
Sa kadlawon
Kay kini ang magpasihag sa
Pagtaob sa imong kahilom.

Tomas Sumakwel (natagik, Marso 13, 1998)

---

Tapakan*
*ang buslot sa dughan
Bisbisan, alimahon sa gugma
hayan ang luha
mauga.


Yani


---
*Kahilom*

Kaayo ra unta isulat sa kamingaw sa langit apan gidrowingan kini og
ginamos sa mga dag-om.

Tito

---

Niay ginamos o!
luyo diay sa mga dag-om,
ang bulan gapahiyom
sa balak nga naglibot sa tingkarol...
tupad sa baso...nga giimnan og tuba.

:)

Akoy
2006.12.6


*Ginamos ug ang Kinabuhing Daplig-Dagat*
Ni Che Fiel
Bulanon.
Wa tay mahimo.
Si Nanay nanangpit
Igawas ang garapon
Kay panahon na nga makuhaan
Ang mga bolinaw
Nga usa ka bulan ng giasinan.
Way kuha,
Matud pa ni Tatay
Kay ang mga isda ga iyahay
Sa lapa lapa sa lawud gataguanay.
Nangaon mi tanan
Sa ilalom sa bulan
Pagkahuman nanggawas ang mga silingan -
Ang mga inahan,
Gatapok-tapok sa may pantawan.
Ang mga amahan,
Gatinagayay ug tuba sa may lapyahan
Samtang ang mga bata,
Gapatintero sa basa.

Ug si Nung Tusoy gasugod nag balak
Dinuyugan sa gitara ni Undo nga iyang anak
Samtang ang bulan
Galili sa mga manag-uyab
Nga naggitik-gitik ug gaginukuray
Sa ilalom sa baga nga mga dahon sa Talisay.
Kay ugma kinahanglan na sad maghubang
Para ang pukot unya maandam
Kay sa Kadlawon nga musunod
Ihatud na sad sa mga inahan
Ang tingkarol
Samtang palawig ang mga amahan
Sa mga lawud nga wa pa naadtuan.
Ingon ini akong mahinumduman
Sa dapit nga among giput-an
Lami,
Bisan ginamos among sud-an.

---
*Kahilom*

Pinugngan nga pagbati

nag-uros uros

sa hinigugma di makatutok

way igong kaikag

O tinipigang gugmang ginamos.


Pedro

---

*Ginamos*

Mubiyahig 45 minutos
latas sa pikas tampi sa siyudad...
hapit sa tindahan...
mupalit
$2.76 ang matag 375 ka gramos
humot ginama sa Malabon

Isud-an sa bahaw
una' tusloan sa isda
paris sa sinugbang baboy
kauban sa utan bisaya

Balikbalikan gyod sa matag buwan
kadtong tindahan
nga namaligyag
lamian
nga ginamos.

Yani

---

*Kahilom*

Taklob sa kagabhihoon.
habol sa kabuntagon

Nganong di mobuklad
ang akong galamhan?


Akoy
2006.12.07

---
*Kahilom*

Sa kahilom motiyabaw hinuon ang kagahapon nga wala sumpayi karon. ambot. walay makatagna kon magkita pa ba ugma.

Tito


---
*Kahilom*

mahait nga hinagiban

labaw ang dulot kaysa punyal

nga ihansak sa dughan

Pedro


----
*Kahilom*

Moukab sa dughan
Ang kahilom,

tubod sa luha.

Akoy
2006.12.08
---

2006/12/07

Kahilom

Taklob sa kagabhihoon.
habol sa kabuntagon

Nganong di mobuklad
ang akong galamhan?


Akoy
2006.12.07

2006/12/05

Iyang Halok



Bisbisan sa pag-alima,
sa tubig sa kahidlaw
ug bidlisiw sa adlaw
unya mobukad ang bulak
sa pasalamat...salamat...salamat...

hay, ang iyang pahiyom, tim-os!
ang iyang halok, humot!

Akoy
2006.12.05

2006/12/04

2006/12/02

Dan-ag

Tultolon ko ang dalan
sa dan-ag
sa handurawan.

Akoy
2006.12.02

SUMUSUNOD

Bisita

Bisita