Panuhot maoy gidangatan
sa ngulngol nga bukog ug unod,
dagmal sa dili ingon nato.
Way mahimo,
kon gisudlan sa tugnawng hangin.
Kon mopiyong, ngutngot ang mata.
Kon mohigda, ngulngol, likod ug abaga.
Kon mokaon, mosuka.
Arang magtungko na lang kun
maglakaw-lakaw sulod sa lawak.
Way lungag kaluklokan,
palabyan sa kasakit.
Samtang, ang oras gakamang.
May pahiyom,
human sa kalbaryo,
usa ka hinanok, usa ka damgo.
Ang abyan, kaaway kun kaabay?
Gahago sa utok, gakagod sa hunahuna...
hangtod nahiuban sa kahigalaan,
sa kataw-anan nga damgo,
nahiuli hinayhinay ang kanhiay.
Sa samin sa kabuntagon, wa nay kusmod
Ang nawong, tawhay ang mata.
May pahulay sa dagat ug lapyahan,
may duyan gihikot sa duha ka punoan,
pamasko sa gisakit sa panahon:
duyan nga pahulayan.
Akoy
2005.12.19
2005/12/19
PASKO 2005 Garay Binayloay ni Tomas ug Akoy
Bay Tomas,
Gihan-ay nako ang binayloay nato
sa Pasko 2005, akong gihipos isip
handomanan. Salamat sa pakigduyog.
Akoy
------------
Bay Akoy,
Nindot basahon. Makaadunahan sa atong kalag ang ingon nga komunikasyon sa atong mga pagbati. Maayo kang mobalak. Usa ikaw ka wala-matawong magbabalak Bisaya.
Nasuya ko nimo, Bay. Naibog ko nimo. Ang imong arte dili kakawangan (vanity) kay alang lamang sa paglingaw sa kaugalingon. Kana maoy tinuod nga kahulogan sa arte. Basin moabot ang adlaw nga himoon tikang Bathala sa arte: yano, nagtago lang sa bungtod, ug nag-inusara sa pagyamyam sa mahika sa balak.
May leksiyon kang gihatag nako: Ang arte dili pagpaburot sa kaugalingon. Magkuyog ra unya ta inigkahuman ning buluhaton sa unahan.
Mabuhi ang magbabalak sa punoan sa dakit! Ikaw kana, Bay Akoy.
Tomas
------------
Kon Gutom si Dodong ug Inday
Unsay bili ning kinabuhi?
Kinsay halaran?
Unsay palad sa Nasod,
Kon walay paningkamot?
Dili igo ang kahibalo,
Kawang ang kaamgohan.
Way bili ang pulong,
Bisan ang pangalan.
Kon gutom gihapon
ang tiyan ni Dodong ug Inday.
Akoy
2005.12.3
---------------
Tambal Sa Kagutom
Sayon ra.
Maghunahuna ka lag
Lami nga pamahaw
Kaniadto sa imong nanay
Lanot nga lugaw nga pinitkag
Uska ka pignit nga asin
O di ba handurawa kadtong
Uska higayon
Gisung-ay ka sa imong
Tatay samtang naglihi sa
Kamoteng kinampay
Kon wa ka kasuway ini
Pangilog og tabanog sa bata
Ug kantahig lirikong eslogan
Sa Mendiola. O di ba
Hulami ang uling sa mga batang bulingit
Sa Colon nga namadlis sa ilang sugilanon
Diha sa paril sa di matulog nga dakbayan
Kon di gani, mag-itos kag bulak
Sa sampaguita sa dakong ganghaan
Sa Malacañang
Tomas Suwakwel
------------------------
Wa Gyod Tuyo-a
Mao lagi.
Apan gakutoy ang iyang tiyan
way kan-on, way sud-an.
Gihanduraw ang niluto sa iyang Inahan
sama kahumot sa 'rugby' nga gisimhot,
igo lang molimod sa tiyan nga hapdos.
Ang pasko,
kon hunahunaon
bugnaw nga kagabhion,
ilalom sa langit nga may bituon.
Apan ang bata sa usa ka daplin,
nagtikongkong ibabaw sa bugnaw
nga semento, gitugnaw….
Gidaman,
tungod sa pasmo.
Ang iyang kalag daw iro,
naglatagaw sa kadalanan, way tag-iya;
nanungkab sa kabalayan ,morag iring.
Taklobi pag-ayo ang kaldero,
kay basig makasulod.
Unyag matakloban
ang iyang damgo sulod sa kaldero!
Porya buyag!
Wa gyod tuyo-a.
Akoy
2005.12.5
---------------
Binag-ong Oda Sa Colon
Unsay kahulogan sa Pasko
Kon si Jesus natulog lang sa aseras?
Maayo na lang may rugby nga makalimod
Sa kagutom.
Ang tinuod mas labing gutom ang tawo
Sa itaas sa dakbalay
Ang tinuod nga makililimos
Mao ang adunahan nga nag-withdraw
Sa Metrobank.
Kining tanan lainlain og timbang
Sa panan-aw sa babayeng nagdalag Timbangan
Ay, gipugngan ang kaluoy kay gipatigbabaw ang
Hustisya.
Ang Colon nagpas-an sa tabon sa kalderong way sulod
Lainlain ang kartiyo sa mga damador sa Plaza Independencia
Ang limbong paglipat lang sa atong mga mata
Aron ikaantog ang duhay nawong nga sensilyo
Patay o hari ba, ang Timbangan ang maghukom
Ayaw tangtanga ang gipikit sa Iyang mga mata
Kay basin matunaw Siya sa kamatuoran
Nga gipaak sa kalimutaw sa bag-ong Jesus sa Colon
Hangad sa timailhan sa gilubngan sa atong pusod.
Ug hilom
Na usab
Siya
Karon...
Tomas Sumakwel
----------------------
Kon Dili Makaon
Tangtanga
ang taptap sa mata
sa babayeng tigtimbang og hustisya.
Bisang mohilak pa siya,
matunaw iyang kasingkasing,
sa pagtan-aw sa bata nga natulog sa aseras...
kawang gihapon kining tanan.
Kay ang luha sa kalooy, limos nga barato.
Mahal ang hustisya sa abogasya, di mapalit og sensilyo.
Bisan ang gugma, gisimba, gibalak kun giharana,
way lami gihapon!
Unsay lami sa gugma kon dili makaon?
Akoy
2005.12.6
----------------
Mansa sa Sedang Trahe Sa Babaye
Puti iyang Biste
Apan ganiha, nakita ko ang
Buling sa Sidsiran
Pagkuot sa tawo
Sa tambok niyang pitaka
Naukab ang baba sa gutom nga ilaga
Nga wa kadalitig pamahaw ni San Francis Sa Asisi
Pagkagisi sa akong kasingkasing
Nabati ko pa ang paghagtik sa rehas
Sa Manila City Jail
Gisayaw-sayawan ang akong panan-aw
Sa hapos sa truncheon
Di luha ang migawas sa mata sa Babaye
Di mahiwa ang iyang kasingkasing
Kay gialihan sa libo ka libong
Espada nga diha sa iyang kamot.
Gitimbang ko na siya
Pero kuwang og usa ka gramo
Tomas Sumakwel
------------------------
Gakos sa Inahan
Ang bata hilom, ang mata may luha.
Nagahandom sa babaye nga maamumahon.
Piniriso sa tam-is nga handomanan sa gugma.
Gitugnaw, kay Pasko, ug walay kagaksan,
Nahiwa ang galamhan sa hait
nga kaguol ug kapait.
Nawad-an og umoy, gawas sa
paghanduraw na lamang sa kagahapon...
Giduaw ang iyaan nga nag-amoma kaniya.
Sa kabanikahan,
Nagdula og pitikan.
Nitabok og sapa, nilahos sa kakahoyan.
Didto sa plasa, nakigdula, patas-anayg lupad og tabanog.
Karon gitan-aw ang langit.
Wala nay tabanog, panganod na lang.
Gianod sa panahon ang kabatan-on,
Gilumos sa kasubo ang mga handomanan,
Igo natanggong sa habog nga pangandoy.
Kanus-a motugpa sa yuta?
Sa langit daghan makita.
Apan, ang tukmod sa kamingaw, ang mogakos sa yuta.
Ang bata hilom, ang mata may luha.
Ang iyang hunahuna nilupad sa panganod, nangandoy...
Motugpa sa dughan sa babaye nga iyang Inahan.
Akoy
2005.12.7
---------------
Mga Gasa Kang Inday Mora Sa Pasko
Kanyon
Arlamayt
Kaisog
Tagoanan
Patayng lawas sa iyang hinigugma
Patayng lawas sa iyang anak
Patayng lawas sa iyang damgo
Patayng lawas sa usa ka saad sa kalinaw
Tagoanan
Kaisog
Arlamayt
Kanyon
(kuyogan ta siya sa pagdagan-dagan sa pabuto sa iyang Pasko.
Pusila! Pusila! Ang nagkamang nga kangitngit kay kana ray
nagdala og dagaw. Pusila! Pusila! ang tulo ka hari sa bag-ong panahon
Ayaw binlig kinabuhi ang tulo ka hari kay dili gasa ang ilang dala
kondili hilo alang sa anak ni Inday Mora. Ayaw ibutang sa pasungan
ang Jesus ni Inday Mora kay madutlan kana sa bala. Paril igsoon...
paril nga gama sa nagsinamali nga luha. Pusila! Pusila! Ang kometa
nga dala sa kabag-ohan. Pasagdi nga maglaylay si Inday Mora sa laylay
sa kagawasan kon naa pa man)
Kudsi ang agtang--
Sa ngalan sa Amahan
Sa Anak ug sa Inahan sa uniberso.
Tomas
----------------
Ang Gasa: Gutom Kun Bala!!!
Way taming ang kalinaw,
gamay ray ligas, bratatatatatttttttt
Gibugaw ang mga lumad
sa Yutang Kabilin,
Mga isda gihaw-as sa lanaw,
Wa nay lasang, ang agila wa nay batogan
Bungkag lampinig, ang mga putyokan
gikawatan og dugos nga binudlayan
Kamingaw sa payag, way Nanay,way Tatay
Sa adlaw nga natawhan, ang bata gibudhian
Bratatatatatttttttt, ania na ang Pasko
Iring nitakingking, makalilisang
ang gasa: gutom kun bala!!!
Akoy
2005.12.8
---------------
Tingga
Kon di madalag kalumo sa pulong
Magkuha tag tingga
Itoson, pabukalan
Ug uska basong kaisog
Ipison sa tasa sa kapungot
Ug mentras init pa
Atong isaliyab sa EDSA
Tambal sa kalintura
Ang initos nga tingga
Makahumpay sa haw-ang
Nga tiyan.
Kon di matambalan
Atong isulat sa paril
Sa Mendiola
Uban sa libo ka libong
Tunob. Ikaw ug ako
Magwara-wara sa gisi-gising
Bansilag.
Dalion ta kay basig mabugnaw
Ang initos nga tingga
Nindot ibahog sa atong
Awit sa kagawasan
Nga gilaylay sa bukid sa Ban-aw.
"Anak, ayaw ako talikdi. Ayaw himoang
lubnganan sa mga luha ang akong dughan.
Balik kanako. Balik sa inahan mong naghilak"
Tomas
--------------
Ang Negosyo Sa Tingga
Pagbakho.
Haling sa dilaab sa gyera,
silaob sa bangis ug mangtas,
sa tribo batok tribo,
nasod batok nasod,
hugpong batok hugpong,
ang tingga: Dakong Negosyo!
Sa paghaling sa kasilag ug kahadlok,
dakog halin ang tig-baligya.
Pasko na!
Gidungog sa langit ug yuta,
ang iyang pagpakatawo.
Ang langit mihalok sa yuta.
Miulan ang kalinaw ug hustisya.
Ang tingga natunaw sa iyang luha.
Sa basakan sa kinabuhi,
giibot ang kasilag ug kahadlok,
gitisok ang kalig-on ug paglaom.
Pagsaulog!
Ang budyong milanog.
Alang sa tanan ang kabalaan.
Gitugyan ang gahom ngadto sa
sa labing mapaubsanon ug malinawon.
Adlaw sa hudyaka ug kasadya,
ang kalinaw: Abundang Ani!
Sa pagtimbayayong sa anihonon,
nahapay ang negosyo sa tingga.
Akoy
2005.12.10
----------------
Lingganay
Kon hatagan kog higayon nga mausab
Gusto ko mahimong lingganay
Magsabwag kog kalinaw
Sa mga bata ilawom sa underpass sa Quiapo
Mahimo sab nga lingganay sa sorbetero
Sa gamay, tagming niining tunog
Makapukaw sa akong kabatan-on
Kadtong hatagan kog 10 sentabos
Ni Lola Perping para palit og sorbete
Mahimo sab nga lingganay lang sa tiyan
Nga mangitag bahaw kada tingpaniudto
Di mabati sa harag nga taknaang-tore
Sa Manila City Hall
Gusto kong mahimong lingganay
Nga gama sa tinunaw nga kahimatngon
Aron ang misa ni Padre Agustin
Di na kamangan sa mga bitin
Sa Sanhedrin.
Gusto ko, gusto ko, gusto ko
Nga mahimong
Ding! Dong! Ding!
Tomas
----------------
Duyan Nga Pahulayan
Panuhot maoy gidangatan
sa ngulngol nga bukog ug unod,
dagmal sa dili ingon nato.
Way mahimo,
kon gisudlan sa tugnawng hangin.
Kon mopiyong, ngutngot ang mata.
Kon mohigda, ngulngol, likod ug abaga.
Kon mokaon, mosuka.
Arang magtungko na lang kun
maglakaw-lakaw sulod sa lawak.
Way lungag kaluklokan,
palabyan sa kasakit.
Samtang, ang oras gakamang.
May pahiyom,
human sa kalbaryo,
usa ka hinanok, usa ka damgo.
Ang abyan, kaaway kun kaabay?
Gahago sa utok, gakagod sa hunahuna...
hangtod nahiuban sa kahigalaan,
sa kataw-anan nga damgo,
nahiuli hinayhinay ang kanhiay.
Sa samin sa kabuntagon, wa nay kusmod
Ang nawong, tawhay ang mata.
May pahulay sa dagat ug lapyahan,
may duyan gihikot sa duha ka punoan,
pamasko sa gidagmalan sa panahon:
duyan nga pahulayan.
Akoy
2005.12.19
-------------
Disyembre 2005: Garay-Binayloay ni Bay Tomas ug Bay Akoy
Gihan-ay nako ang binayloay nato
sa Pasko 2005, akong gihipos isip
handomanan. Salamat sa pakigduyog.
Akoy
------------
Bay Akoy,
Nindot basahon. Makaadunahan sa atong kalag ang ingon nga komunikasyon sa atong mga pagbati. Maayo kang mobalak. Usa ikaw ka wala-matawong magbabalak Bisaya.
Nasuya ko nimo, Bay. Naibog ko nimo. Ang imong arte dili kakawangan (vanity) kay alang lamang sa paglingaw sa kaugalingon. Kana maoy tinuod nga kahulogan sa arte. Basin moabot ang adlaw nga himoon tikang Bathala sa arte: yano, nagtago lang sa bungtod, ug nag-inusara sa pagyamyam sa mahika sa balak.
May leksiyon kang gihatag nako: Ang arte dili pagpaburot sa kaugalingon. Magkuyog ra unya ta inigkahuman ning buluhaton sa unahan.
Mabuhi ang magbabalak sa punoan sa dakit! Ikaw kana, Bay Akoy.
Tomas
------------
Kon Gutom si Dodong ug Inday
Unsay bili ning kinabuhi?
Kinsay halaran?
Unsay palad sa Nasod,
Kon walay paningkamot?
Dili igo ang kahibalo,
Kawang ang kaamgohan.
Way bili ang pulong,
Bisan ang pangalan.
Kon gutom gihapon
ang tiyan ni Dodong ug Inday.
Akoy
2005.12.3
---------------
Tambal Sa Kagutom
Sayon ra.
Maghunahuna ka lag
Lami nga pamahaw
Kaniadto sa imong nanay
Lanot nga lugaw nga pinitkag
Uska ka pignit nga asin
O di ba handurawa kadtong
Uska higayon
Gisung-ay ka sa imong
Tatay samtang naglihi sa
Kamoteng kinampay
Kon wa ka kasuway ini
Pangilog og tabanog sa bata
Ug kantahig lirikong eslogan
Sa Mendiola. O di ba
Hulami ang uling sa mga batang bulingit
Sa Colon nga namadlis sa ilang sugilanon
Diha sa paril sa di matulog nga dakbayan
Kon di gani, mag-itos kag bulak
Sa sampaguita sa dakong ganghaan
Sa Malacañang
Tomas Suwakwel
------------------------
Wa Gyod Tuyo-a
Mao lagi.
Apan gakutoy ang iyang tiyan
way kan-on, way sud-an.
Gihanduraw ang niluto sa iyang Inahan
sama kahumot sa 'rugby' nga gisimhot,
igo lang molimod sa tiyan nga hapdos.
Ang pasko,
kon hunahunaon
bugnaw nga kagabhion,
ilalom sa langit nga may bituon.
Apan ang bata sa usa ka daplin,
nagtikongkong ibabaw sa bugnaw
nga semento, gitugnaw….
Gidaman,
tungod sa pasmo.
Ang iyang kalag daw iro,
naglatagaw sa kadalanan, way tag-iya;
nanungkab sa kabalayan ,morag iring.
Taklobi pag-ayo ang kaldero,
kay basig makasulod.
Unyag matakloban
ang iyang damgo sulod sa kaldero!
Porya buyag!
Wa gyod tuyo-a.
Akoy
2005.12.5
---------------
Binag-ong Oda Sa Colon
Unsay kahulogan sa Pasko
Kon si Jesus natulog lang sa aseras?
Maayo na lang may rugby nga makalimod
Sa kagutom.
Ang tinuod mas labing gutom ang tawo
Sa itaas sa dakbalay
Ang tinuod nga makililimos
Mao ang adunahan nga nag-withdraw
Sa Metrobank.
Kining tanan lainlain og timbang
Sa panan-aw sa babayeng nagdalag Timbangan
Ay, gipugngan ang kaluoy kay gipatigbabaw ang
Hustisya.
Ang Colon nagpas-an sa tabon sa kalderong way sulod
Lainlain ang kartiyo sa mga damador sa Plaza Independencia
Ang limbong paglipat lang sa atong mga mata
Aron ikaantog ang duhay nawong nga sensilyo
Patay o hari ba, ang Timbangan ang maghukom
Ayaw tangtanga ang gipikit sa Iyang mga mata
Kay basin matunaw Siya sa kamatuoran
Nga gipaak sa kalimutaw sa bag-ong Jesus sa Colon
Hangad sa timailhan sa gilubngan sa atong pusod.
Ug hilom
Na usab
Siya
Karon...
Tomas Sumakwel
----------------------
Kon Dili Makaon
Tangtanga
ang taptap sa mata
sa babayeng tigtimbang og hustisya.
Bisang mohilak pa siya,
matunaw iyang kasingkasing,
sa pagtan-aw sa bata nga natulog sa aseras...
kawang gihapon kining tanan.
Kay ang luha sa kalooy, limos nga barato.
Mahal ang hustisya sa abogasya, di mapalit og sensilyo.
Bisan ang gugma, gisimba, gibalak kun giharana,
way lami gihapon!
Unsay lami sa gugma kon dili makaon?
Akoy
2005.12.6
----------------
Mansa sa Sedang Trahe Sa Babaye
Puti iyang Biste
Apan ganiha, nakita ko ang
Buling sa Sidsiran
Pagkuot sa tawo
Sa tambok niyang pitaka
Naukab ang baba sa gutom nga ilaga
Nga wa kadalitig pamahaw ni San Francis Sa Asisi
Pagkagisi sa akong kasingkasing
Nabati ko pa ang paghagtik sa rehas
Sa Manila City Jail
Gisayaw-sayawan ang akong panan-aw
Sa hapos sa truncheon
Di luha ang migawas sa mata sa Babaye
Di mahiwa ang iyang kasingkasing
Kay gialihan sa libo ka libong
Espada nga diha sa iyang kamot.
Gitimbang ko na siya
Pero kuwang og usa ka gramo
Tomas Sumakwel
------------------------
Gakos sa Inahan
Ang bata hilom, ang mata may luha.
Nagahandom sa babaye nga maamumahon.
Piniriso sa tam-is nga handomanan sa gugma.
Gitugnaw, kay Pasko, ug walay kagaksan,
Nahiwa ang galamhan sa hait
nga kaguol ug kapait.
Nawad-an og umoy, gawas sa
paghanduraw na lamang sa kagahapon...
Giduaw ang iyaan nga nag-amoma kaniya.
Sa kabanikahan,
Nagdula og pitikan.
Nitabok og sapa, nilahos sa kakahoyan.
Didto sa plasa, nakigdula, patas-anayg lupad og tabanog.
Karon gitan-aw ang langit.
Wala nay tabanog, panganod na lang.
Gianod sa panahon ang kabatan-on,
Gilumos sa kasubo ang mga handomanan,
Igo natanggong sa habog nga pangandoy.
Kanus-a motugpa sa yuta?
Sa langit daghan makita.
Apan, ang tukmod sa kamingaw, ang mogakos sa yuta.
Ang bata hilom, ang mata may luha.
Ang iyang hunahuna nilupad sa panganod, nangandoy...
Motugpa sa dughan sa babaye nga iyang Inahan.
Akoy
2005.12.7
---------------
Mga Gasa Kang Inday Mora Sa Pasko
Kanyon
Arlamayt
Kaisog
Tagoanan
Patayng lawas sa iyang hinigugma
Patayng lawas sa iyang anak
Patayng lawas sa iyang damgo
Patayng lawas sa usa ka saad sa kalinaw
Tagoanan
Kaisog
Arlamayt
Kanyon
(kuyogan ta siya sa pagdagan-dagan sa pabuto sa iyang Pasko.
Pusila! Pusila! Ang nagkamang nga kangitngit kay kana ray
nagdala og dagaw. Pusila! Pusila! ang tulo ka hari sa bag-ong panahon
Ayaw binlig kinabuhi ang tulo ka hari kay dili gasa ang ilang dala
kondili hilo alang sa anak ni Inday Mora. Ayaw ibutang sa pasungan
ang Jesus ni Inday Mora kay madutlan kana sa bala. Paril igsoon...
paril nga gama sa nagsinamali nga luha. Pusila! Pusila! Ang kometa
nga dala sa kabag-ohan. Pasagdi nga maglaylay si Inday Mora sa laylay
sa kagawasan kon naa pa man)
Kudsi ang agtang--
Sa ngalan sa Amahan
Sa Anak ug sa Inahan sa uniberso.
Tomas
----------------
Ang Gasa: Gutom Kun Bala!!!
Way taming ang kalinaw,
gamay ray ligas, bratatatatatttttttt
Gibugaw ang mga lumad
sa Yutang Kabilin,
Mga isda gihaw-as sa lanaw,
Wa nay lasang, ang agila wa nay batogan
Bungkag lampinig, ang mga putyokan
gikawatan og dugos nga binudlayan
Kamingaw sa payag, way Nanay,way Tatay
Sa adlaw nga natawhan, ang bata gibudhian
Bratatatatatttttttt, ania na ang Pasko
Iring nitakingking, makalilisang
ang gasa: gutom kun bala!!!
Akoy
2005.12.8
---------------
Tingga
Kon di madalag kalumo sa pulong
Magkuha tag tingga
Itoson, pabukalan
Ug uska basong kaisog
Ipison sa tasa sa kapungot
Ug mentras init pa
Atong isaliyab sa EDSA
Tambal sa kalintura
Ang initos nga tingga
Makahumpay sa haw-ang
Nga tiyan.
Kon di matambalan
Atong isulat sa paril
Sa Mendiola
Uban sa libo ka libong
Tunob. Ikaw ug ako
Magwara-wara sa gisi-gising
Bansilag.
Dalion ta kay basig mabugnaw
Ang initos nga tingga
Nindot ibahog sa atong
Awit sa kagawasan
Nga gilaylay sa bukid sa Ban-aw.
"Anak, ayaw ako talikdi. Ayaw himoang
lubnganan sa mga luha ang akong dughan.
Balik kanako. Balik sa inahan mong naghilak"
Tomas
--------------
Ang Negosyo Sa Tingga
Pagbakho.
Haling sa dilaab sa gyera,
silaob sa bangis ug mangtas,
sa tribo batok tribo,
nasod batok nasod,
hugpong batok hugpong,
ang tingga: Dakong Negosyo!
Sa paghaling sa kasilag ug kahadlok,
dakog halin ang tig-baligya.
Pasko na!
Gidungog sa langit ug yuta,
ang iyang pagpakatawo.
Ang langit mihalok sa yuta.
Miulan ang kalinaw ug hustisya.
Ang tingga natunaw sa iyang luha.
Sa basakan sa kinabuhi,
giibot ang kasilag ug kahadlok,
gitisok ang kalig-on ug paglaom.
Pagsaulog!
Ang budyong milanog.
Alang sa tanan ang kabalaan.
Gitugyan ang gahom ngadto sa
sa labing mapaubsanon ug malinawon.
Adlaw sa hudyaka ug kasadya,
ang kalinaw: Abundang Ani!
Sa pagtimbayayong sa anihonon,
nahapay ang negosyo sa tingga.
Akoy
2005.12.10
----------------
Lingganay
Kon hatagan kog higayon nga mausab
Gusto ko mahimong lingganay
Magsabwag kog kalinaw
Sa mga bata ilawom sa underpass sa Quiapo
Mahimo sab nga lingganay sa sorbetero
Sa gamay, tagming niining tunog
Makapukaw sa akong kabatan-on
Kadtong hatagan kog 10 sentabos
Ni Lola Perping para palit og sorbete
Mahimo sab nga lingganay lang sa tiyan
Nga mangitag bahaw kada tingpaniudto
Di mabati sa harag nga taknaang-tore
Sa Manila City Hall
Gusto kong mahimong lingganay
Nga gama sa tinunaw nga kahimatngon
Aron ang misa ni Padre Agustin
Di na kamangan sa mga bitin
Sa Sanhedrin.
Gusto ko, gusto ko, gusto ko
Nga mahimong
Ding! Dong! Ding!
Tomas
----------------
Duyan Nga Pahulayan
Panuhot maoy gidangatan
sa ngulngol nga bukog ug unod,
dagmal sa dili ingon nato.
Way mahimo,
kon gisudlan sa tugnawng hangin.
Kon mopiyong, ngutngot ang mata.
Kon mohigda, ngulngol, likod ug abaga.
Kon mokaon, mosuka.
Arang magtungko na lang kun
maglakaw-lakaw sulod sa lawak.
Way lungag kaluklokan,
palabyan sa kasakit.
Samtang, ang oras gakamang.
May pahiyom,
human sa kalbaryo,
usa ka hinanok, usa ka damgo.
Ang abyan, kaaway kun kaabay?
Gahago sa utok, gakagod sa hunahuna...
hangtod nahiuban sa kahigalaan,
sa kataw-anan nga damgo,
nahiuli hinayhinay ang kanhiay.
Sa samin sa kabuntagon, wa nay kusmod
Ang nawong, tawhay ang mata.
May pahulay sa dagat ug lapyahan,
may duyan gihikot sa duha ka punoan,
pamasko sa gidagmalan sa panahon:
duyan nga pahulayan.
Akoy
2005.12.19
-------------
Disyembre 2005: Garay-Binayloay ni Bay Tomas ug Bay Akoy
2005/12/05
Wa Gyod Tuyo-a
Mao lagi.
Apan gakutoy ang iyang tiyan
way kan-on, way sud-an.
Gihanduraw ang niluto sa iyang Inahan
sama kahumot sa 'rugby' nga gisimhot,
igo lang molimod sa tiyan nga hapdos.
Ang pasko,
kon hunahunaon
bugnaw nga kagabhion,
ilalom sa langit nga may bituon.
Apan ang bata sa usa ka daplin,
nagtikongkong ibabaw sa bugnaw
nga semento, gitugnaw….
Gidaman,
tungod sa pasmo.
Ang iyang kalag daw iro,
naglatagaw sa kadalanan, way tag-iya;
nanungkab sa kabalayan ,morag iring.
Taklobi pag-ayo ang kaldero,
kay basig makasulod.
Unyag matakloban
ang iyang damgo sulod sa kaldero!
Porya buyag!
Wa gyod tuyo-a.
Akoy
12.05.2005
Apan gakutoy ang iyang tiyan
way kan-on, way sud-an.
Gihanduraw ang niluto sa iyang Inahan
sama kahumot sa 'rugby' nga gisimhot,
igo lang molimod sa tiyan nga hapdos.
Ang pasko,
kon hunahunaon
bugnaw nga kagabhion,
ilalom sa langit nga may bituon.
Apan ang bata sa usa ka daplin,
nagtikongkong ibabaw sa bugnaw
nga semento, gitugnaw….
Gidaman,
tungod sa pasmo.
Ang iyang kalag daw iro,
naglatagaw sa kadalanan, way tag-iya;
nanungkab sa kabalayan ,morag iring.
Taklobi pag-ayo ang kaldero,
kay basig makasulod.
Unyag matakloban
ang iyang damgo sulod sa kaldero!
Porya buyag!
Wa gyod tuyo-a.
Akoy
12.05.2005
2005/12/03
Kon Gutom si Dodong ug Inday
Unsay bili ning kinabuhi?
Kinsay halaran?
Unsay palad sa Nasod,
Kon walay paningkamot?
Dili igo ang kahibalo,
Kawang ang kaamgohan.
Way bili ang pulong,
Bisan ang pangalan.
Kon gutom gihapon
ang tiyan ni Dodong ug Inday.
Akoy
12.03.2005
Kinsay halaran?
Unsay palad sa Nasod,
Kon walay paningkamot?
Dili igo ang kahibalo,
Kawang ang kaamgohan.
Way bili ang pulong,
Bisan ang pangalan.
Kon gutom gihapon
ang tiyan ni Dodong ug Inday.
Akoy
12.03.2005
2005/10/27
KABALAKA KUN KAGUTOM
Unsa man kini?
Unsa kining gibati ko?
Ning dughan nga huot?
Ug nahunahunaan ko ang tawag:
pag-alagad kun pakigbisog
Nihuot lang akong dughan
Subo ba o kaguol?
Naghilom akong espiritu
Daw sa makadyot, gibiyaan ako.
Giyera ba kun Gugma?
Pilion ko ang paghigugma.
Kun Pagguba ug pagbalintong
Pilion ko ang paga-ayo ug pagbag-o.
Wa gihapon nako natino
Kon nganong huot ang akong dughan
Laglom akong gininhawaan
Luya ang kalawasan, daw sa kalag gibiyaan.
Ang tawag bay hinungdan,
nagpaabot sa akong tubag?
Ang tahas ba sa pag-alagad
Sa bag-ong kahimtang ug natad?
Kon maladlad ang tanan
Mao ba ang buot kong sangputanan?
Kon unsa man, sa hilom ko na lang
Pamalandongan.
Lalom gihapon akong panghupaw,
Morag sa kakulang sa tulog ug pahulay.
Apan mas dakong hinungdan
Nga sa makadyot nawad-an og dalan.
O, kasingkasing ko nganong itago,
Ang kahadlok ba, nagapaluyo?
Ang pangandoy ba ug kabalaka
Maoy gabugno sa sulod.
Kon unsa man, ako na lang bang pasagdan
Kay bisan gisulat ug giladlad wa gihapon mitumaw.
Ako na lang ba kahang ikaon
Kay basig bunga lang ni sa kagutom.
Minghoy gyod ug subo,
May kabalaka kun pagduhaduha
Gigutom sa gugma kun katakos
Alang sa pag-alagad ug pakigbisog.
Akoy
2005.10.27
Unsa kining gibati ko?
Ning dughan nga huot?
Ug nahunahunaan ko ang tawag:
pag-alagad kun pakigbisog
Nihuot lang akong dughan
Subo ba o kaguol?
Naghilom akong espiritu
Daw sa makadyot, gibiyaan ako.
Giyera ba kun Gugma?
Pilion ko ang paghigugma.
Kun Pagguba ug pagbalintong
Pilion ko ang paga-ayo ug pagbag-o.
Wa gihapon nako natino
Kon nganong huot ang akong dughan
Laglom akong gininhawaan
Luya ang kalawasan, daw sa kalag gibiyaan.
Ang tawag bay hinungdan,
nagpaabot sa akong tubag?
Ang tahas ba sa pag-alagad
Sa bag-ong kahimtang ug natad?
Kon maladlad ang tanan
Mao ba ang buot kong sangputanan?
Kon unsa man, sa hilom ko na lang
Pamalandongan.
Lalom gihapon akong panghupaw,
Morag sa kakulang sa tulog ug pahulay.
Apan mas dakong hinungdan
Nga sa makadyot nawad-an og dalan.
O, kasingkasing ko nganong itago,
Ang kahadlok ba, nagapaluyo?
Ang pangandoy ba ug kabalaka
Maoy gabugno sa sulod.
Kon unsa man, ako na lang bang pasagdan
Kay bisan gisulat ug giladlad wa gihapon mitumaw.
Ako na lang ba kahang ikaon
Kay basig bunga lang ni sa kagutom.
Minghoy gyod ug subo,
May kabalaka kun pagduhaduha
Gigutom sa gugma kun katakos
Alang sa pag-alagad ug pakigbisog.
Akoy
2005.10.27
2005/10/21
Ang Akong Yuta Dili Baligya
Sa Yuta ko nahimugso, subangan
Sa bulawanong bidlisiw sa adlaw
Yutang Tabunon, yutang pinangga.
Sa banika gapuyo, gadagandagan
sa pagkabata, gaduladula kasangga
Ang mga kahigalaan sa kabatan-on.
Malinawon ang akong ginikanan
Sa Yuta nga puloy-anan, bulahan
Sa init sa adlaw, sa hangin ug ulan.
Milipang ang kabulakan sa palibot
Samtang, milabong ang panaghigalaay
Misanag ang pahiyom.
Matahom ang Yutang Tabunon
Bisa’g giparot sa langyaw’ng madaogdaogon
Kas-a, giotrohan pa.
Gidagmalan ang iyang kaayo ug kaputli
Ang katim-os sa pagtoo dili mabugti
Tunhay ang iyang katahom.
Ang Yutang Tabunon akoa’ng langit
Dapitan sa akong kalipay ug kasakit
Lunhaw’ng tanaman sa akong damgo.
Sa tinuod, ako ug ikaw anak sa Yuta
Gipakatawo gikan sa iyang sabakan
Gibuhi sa abot gikan sa iyang basakan.
Unod sa unod si Inday sa iyang inahan
Dugo sa dugo si Dodong sa iyang amahan
Sa Yutang Tabunon kabanay kitang tanan.
Diin ang tiil mitunob, ang payag mobarog
Diin gitanom ang mga gulay ug kahumayan
Sa yutang kagikan, ako mogamot ug moturok.
Ang Yuta mao ang ulianan sa latagaw kong kalag
Sa pagpanaw, magpabilin sa iyang handomanan,
Mosandurot sa yuta, kakahoyan, tanaman, kahigalaan
Sa tanang gugma, mohalog sa kadagatan ug kabukiran
Langitnong bahandi nga kabusgan sa panginahanglan
Katagbawan sa kahidlaw sa kahiladman.
Kon wa nay Yuta, diin mamalandong sa kahapunon?
Kasakaan ba sa kilomkilom ang payag nga natumpag?
Kapahulayan pa ba ang lantay’ng kawayan?
Asa padulong ang kagahapon, karon kun ugma?
Unsay sangpotan sa nasod…sa katawhan?
Unsay dangatan sa pagdapig…sa kaliwat?
Sa kataposan, ingnan ko ikaw, pamatia
Intawon, ang Yuta dili baligya
Angay pa ba kining ibudyong pinangga?
Sangko sa langit ang iyang kahamili
Dili pangpatigayon, dili ikapalit og sapi
Ang Yuta dili ikatahan, dili ikailis sa dolyares.
Ang Yutang Tabunon
Dili ibaligya, dili gayod igsoon
Kay dili baligya
Akong inahan ug amahan
Dili gayod sa
Tibuok kong kinabuhi!
Akoy
2005.10.21.
Sa bulawanong bidlisiw sa adlaw
Yutang Tabunon, yutang pinangga.
Sa banika gapuyo, gadagandagan
sa pagkabata, gaduladula kasangga
Ang mga kahigalaan sa kabatan-on.
Malinawon ang akong ginikanan
Sa Yuta nga puloy-anan, bulahan
Sa init sa adlaw, sa hangin ug ulan.
Milipang ang kabulakan sa palibot
Samtang, milabong ang panaghigalaay
Misanag ang pahiyom.
Matahom ang Yutang Tabunon
Bisa’g giparot sa langyaw’ng madaogdaogon
Kas-a, giotrohan pa.
Gidagmalan ang iyang kaayo ug kaputli
Ang katim-os sa pagtoo dili mabugti
Tunhay ang iyang katahom.
Ang Yutang Tabunon akoa’ng langit
Dapitan sa akong kalipay ug kasakit
Lunhaw’ng tanaman sa akong damgo.
Sa tinuod, ako ug ikaw anak sa Yuta
Gipakatawo gikan sa iyang sabakan
Gibuhi sa abot gikan sa iyang basakan.
Unod sa unod si Inday sa iyang inahan
Dugo sa dugo si Dodong sa iyang amahan
Sa Yutang Tabunon kabanay kitang tanan.
Diin ang tiil mitunob, ang payag mobarog
Diin gitanom ang mga gulay ug kahumayan
Sa yutang kagikan, ako mogamot ug moturok.
Ang Yuta mao ang ulianan sa latagaw kong kalag
Sa pagpanaw, magpabilin sa iyang handomanan,
Mosandurot sa yuta, kakahoyan, tanaman, kahigalaan
Sa tanang gugma, mohalog sa kadagatan ug kabukiran
Langitnong bahandi nga kabusgan sa panginahanglan
Katagbawan sa kahidlaw sa kahiladman.
Kon wa nay Yuta, diin mamalandong sa kahapunon?
Kasakaan ba sa kilomkilom ang payag nga natumpag?
Kapahulayan pa ba ang lantay’ng kawayan?
Asa padulong ang kagahapon, karon kun ugma?
Unsay sangpotan sa nasod…sa katawhan?
Unsay dangatan sa pagdapig…sa kaliwat?
Sa kataposan, ingnan ko ikaw, pamatia
Intawon, ang Yuta dili baligya
Angay pa ba kining ibudyong pinangga?
Sangko sa langit ang iyang kahamili
Dili pangpatigayon, dili ikapalit og sapi
Ang Yuta dili ikatahan, dili ikailis sa dolyares.
Ang Yutang Tabunon
Dili ibaligya, dili gayod igsoon
Kay dili baligya
Akong inahan ug amahan
Dili gayod sa
Tibuok kong kinabuhi!
Akoy
2005.10.21.
2005/10/19
Bisaya nga Manok
I
Mga Biniyaan
Latagaw sa kadalanan
Usay kakha usay tuka
Sa bisang unsa, mokaon lang
Niwang ug idlas
Hapit maihalas
Kay bisan sa damgo
Gigukod og mangtas.
Bisan ang pugaran
Gikamang sa bitin
Gilamoy ang mongaan,
Mga piso nagkaguliyang.
Ang gilumloman nga itlog
Gidila-dilaan, ngil-ad ang dangatan
Kay bisan mapiso, tukbon man lang
ug kon makaipsot, dagiton sa agila.
II
May tingog sa kamingawan
Sa kaadlawon madunggan
Tugtogaok. ….ang adlaw misubang,
ang manok nga bisaya, sa Yuta mitugpa.
Mibirig-birig sa pinangga
Dalit ang binhi sa yuta
Tugob sa kahidlaw
Tingob nga hatag.
Ang pakigsalo sa gugma
Kinaham nga labing lamian
Undanon nga handomanan
Katagbawan sa kahiladman.
Adobo,pinirito kun gikalamonggayan
Tinibuok, sinugba, kun sinabwan
Kalami gyod balik-balikan
Ang talagsaon...ang Bisaya nga Manok.
Akoy
2005.10.19
Mga Biniyaan
Latagaw sa kadalanan
Usay kakha usay tuka
Sa bisang unsa, mokaon lang
Niwang ug idlas
Hapit maihalas
Kay bisan sa damgo
Gigukod og mangtas.
Bisan ang pugaran
Gikamang sa bitin
Gilamoy ang mongaan,
Mga piso nagkaguliyang.
Ang gilumloman nga itlog
Gidila-dilaan, ngil-ad ang dangatan
Kay bisan mapiso, tukbon man lang
ug kon makaipsot, dagiton sa agila.
II
May tingog sa kamingawan
Sa kaadlawon madunggan
Tugtogaok. ….ang adlaw misubang,
ang manok nga bisaya, sa Yuta mitugpa.
Mibirig-birig sa pinangga
Dalit ang binhi sa yuta
Tugob sa kahidlaw
Tingob nga hatag.
Ang pakigsalo sa gugma
Kinaham nga labing lamian
Undanon nga handomanan
Katagbawan sa kahiladman.
Adobo,pinirito kun gikalamonggayan
Tinibuok, sinugba, kun sinabwan
Kalami gyod balik-balikan
Ang talagsaon...ang Bisaya nga Manok.
Akoy
2005.10.19
2005/10/14
Pasalig
Ang adlaw mosubang
pag-abot sa takna
Ang manok motuktuga-ok
mopukaw sa kahinanok.
Ang bidlisiw sa adlaw
mopahiyom sa kabuntagon
Ang yamog sa bulak
mobiya daw luha
Uban sa pag sidlak sa adlaw
mahanaw ang kamingaw
Motuhop ang kainit
sa dughan may pasalig.
Akoy
2005.10.14
pag-abot sa takna
Ang manok motuktuga-ok
mopukaw sa kahinanok.
Ang bidlisiw sa adlaw
mopahiyom sa kabuntagon
Ang yamog sa bulak
mobiya daw luha
Uban sa pag sidlak sa adlaw
mahanaw ang kamingaw
Motuhop ang kainit
sa dughan may pasalig.
Akoy
2005.10.14
2005/07/26
Dios Mag-igo
Human kaon, tulog.
Unta, gaduka na,
gabuka ang mata...
Kon ang balak di mahuman,
di ka pul'an?Kon di mahuman,
di mahingpit ang kahulogan.
Ang sinugdan...
Ang katapusan...
Unsay kahulogan.
.
.
.
.
.
YUTA ?
Hulog sa Yuta
Ang liso nahulog moturok sa Yutang Tabunok
Ang Dios sa langit nagpakatawo
Nahimugso sa pasongan, taliwala sa kahayopan
Ug katawhan....nasaksihan ang iyang mga pulong ug binuhatan.
Ang saksi, mga disipulo nag'ingon,nagsulat,nagsangyaw hangtod karon.
"Ang Dios uban kanato". Uban sa kasaysayan.
Sa sinugdan, naa ang "pulong", ang "pulong" buhi,
ug ang pulong nahimong Tawo, taliwala sa katawhan
nagsangyaw'g paglaom,gugma'g pagtoo....labaw sa tanan
ang Gugma.
Ang gamayng tawo giduka, matulog na.
Gigutom,nikaon na.
Kapoy,mopahulay na.
Gabii na....
Ang tubag....wa pa...
Apan matulog na...
Gugma hain ka?
Apan gabii na...
ang garay human na ba?wala pa?
duhaduha pa...
way mahimo?
"Dios na lay mag-igo."
Sa kulang, Dios na lay mopuno.
Iya ang puno.
Akoy
2005.7.26
Unta, gaduka na,
gabuka ang mata...
Kon ang balak di mahuman,
di ka pul'an?Kon di mahuman,
di mahingpit ang kahulogan.
Ang sinugdan...
Ang katapusan...
Unsay kahulogan.
.
.
.
.
.
YUTA ?
Hulog sa Yuta
Ang liso nahulog moturok sa Yutang Tabunok
Ang Dios sa langit nagpakatawo
Nahimugso sa pasongan, taliwala sa kahayopan
Ug katawhan....nasaksihan ang iyang mga pulong ug binuhatan.
Ang saksi, mga disipulo nag'ingon,nagsulat,nagsangyaw hangtod karon.
"Ang Dios uban kanato". Uban sa kasaysayan.
Sa sinugdan, naa ang "pulong", ang "pulong" buhi,
ug ang pulong nahimong Tawo, taliwala sa katawhan
nagsangyaw'g paglaom,gugma'g pagtoo....labaw sa tanan
ang Gugma.
Ang gamayng tawo giduka, matulog na.
Gigutom,nikaon na.
Kapoy,mopahulay na.
Gabii na....
Ang tubag....wa pa...
Apan matulog na...
Gugma hain ka?
Apan gabii na...
ang garay human na ba?wala pa?
duhaduha pa...
way mahimo?
"Dios na lay mag-igo."
Sa kulang, Dios na lay mopuno.
Iya ang puno.
Akoy
2005.7.26
2005/07/22
Damgo sa Bukag
Buslot ang utok
morag bukag
manglusot ang piso
di matago, di mahipos.
Ihipos...
kay tukbon sa sigbin
lamoyon sa bitin
itak'om, lamunon.
Hilison...
sa hilom
ang unod nga tinuod,
ang di mao igawas sa lubot.
Hinaut...
ang utok dili bukag
sudlan,hiposan,hilisanan
nga way buslot.
Akoy
2005.7.22
morag bukag
manglusot ang piso
di matago, di mahipos.
Ihipos...
kay tukbon sa sigbin
lamoyon sa bitin
itak'om, lamunon.
Hilison...
sa hilom
ang unod nga tinuod,
ang di mao igawas sa lubot.
Hinaut...
ang utok dili bukag
sudlan,hiposan,hilisanan
nga way buslot.
Akoy
2005.7.22
Damgo sa Bukag
Buslot ang utok
morag bukag
manglusot ang piso
di matago, di mahipos.
Ihipos...
kay tukbon sa sigbin
lamoyon sa bitin
itak'om, lamunon.
Hilison...
sa hilom
ang unod nga tinuod,
ang di mao igawas sa lubot.
Hinaut...
ang utok dili bukag
sudlan,hiposan,hilisanan
nga way buslot.
Akoy
2005.7.22
morag bukag
manglusot ang piso
di matago, di mahipos.
Ihipos...
kay tukbon sa sigbin
lamoyon sa bitin
itak'om, lamunon.
Hilison...
sa hilom
ang unod nga tinuod,
ang di mao igawas sa lubot.
Hinaut...
ang utok dili bukag
sudlan,hiposan,hilisanan
nga way buslot.
Akoy
2005.7.22
2005/07/05
Subscribe to:
Posts (Atom)
Bisita
Bisita
